Het Dukenburgse politieke landschap
Om het Dukenburgse politieke spectrum beter te leren kennen wordt in deze Canon van Dukenburg een overzicht gepresenteerd hoe de laatste 30 jaar het politieke landschap in Dukenburg zich heeft geëvolueerd. Het kiesgedrag van de Dukenburgers verschilt aanmerkelijk met dat van de binnenstadbewoners. Mogelijk is dit een verklaring waarom de Nijmeegse politiek soms zo weinig begrip toont voor Dukenburg en zijn problemen.
We concentreren in onze canon vooral op de Tweede Kamer verkiezingen. De reden is vooral omdat de opkomst bij deze verkiezingen zelfs in Dukenburg redelijk hoog (meer dan 50%) is en een breed spectrum van landelijke partijen omvat die een goede neerslag geven van wat er in de samenleving leeft. Om deze reden bespreken we niet de verkiezingen voor het Europarlement en de Provinciale Staten omdat in Dukenburg de opkomst voor deze verkiezingen uitzonderlijk laag is en dus een vertekend beeld van de werkelijkheid geven.
UITSLAG TWEEDE KAMERVERKIEZINGEN
Nijmeegse verkiezingsresultaten wijken nogal af van het landelijke politieke spectrum. Nijmegen is een Universiteitsstad, waar Groen links en D66 een vooraanstaande positie hebben verworven.. Mede door het academisch klimaat is in de loop der jaren een sterke ontkerkelijking opgetreden. De CDA-van weleer heeft zijn dominante positie moeten afstaan aan GroenLinks en D66, de politieke favorieten binnen het universitaire milieu. Wel is er een opkomst van Denk als mogelijk nieuwe religieuze partij. De VVD is in vergelijking met de landelijke cijfers geen populaire partij in Nijmegen. De VVD-score schommelt al jaren tussen de 10- 15%, ver onder het landelijk gemiddelde. Hetzelfde geldt, min of meer ook voor de SP. De Partij van de Arbeid eens de grootste partij van Nijmegen is niet goed meegegaan met de huidige actuele thema’s en zij hebben in Nijmegen hun invloed verloren. De heftige verliezen bij de laatste verkiezingen zijn haast onbegrijpelijk, wellicht spelen ook interne conflicten in de PvdA in Nijmegen zelf een rol.
Percentages van het totaal aantal geldige stemmen 2e Kamer, per partij vanaf 1986.
Gemeente Nijmegen
Partij | 1986 | 1989 | 1994 | 1998 | 2002 | 2003 | 2006 | 2010 | 2012 | 2017 |
CDA | 28,6 | 27,9 | 17,1 | 13,1 | 19,5 | 19,1 | 18,2 | 8,1 | 4,9 | 6,6 |
PvdA | 43,1 | 40,5 | 28,6 | 32,6 | 18,9 | 32,6 | 24,9 | 24,8 | 32,3 | 6,3 |
VVD | 10,6 | 7,7 | 12,1 | 16,8 | 10,9 | 12,1 | 10 | 13,6 | 16,1 | 14,3 |
SP | 1,2 | 1,4 | 4 | 7 | 11,4 | 12,3 | 25,3 | 13,2 | 15 | 11,2 |
GL | 8,4 | 10,8 | 9,8 | 15,8 | 16,4 | 12,4 | 10,4 | 14,5 | 6 | 20,1 |
D66 | 6,4 | 9,7 | 19,1 | 11,5 | 6,7 | 5,6 | 3,2 | 10,9 | 12,8 | 19,5 |
CU | 0,3 | 0,4 | 0,7 | 0,6 | 0,7 | 0,6 | 1,6 | 1 | 1 | 1,3 |
SGP | 0,1 | 0,1 | 0,1 | 0 | 0,1 | 0,1 | 0,1 | 0,1 | 0,1 | 0,1 |
LPF/Lijst 5 Fortuyn | 13,6 | 3,8 | 0,1 | 0 | ||||||
PVV | 3,7 | 11,5 | 7,1 | 9,6 | ||||||
PvdDieren | 1,8 | 1,4 | 2,3 | 4,7 | ||||||
50+ | 1,4 | 1,8 | ||||||||
DENK | 1,9 | |||||||||
FvD | 1,2 |
Geheel anders is dit beeld in Dukenburg. In Dukenburg genieten de linkse elite partijen, GroenLinks en D66 minder belangstelling dan in de binnenstad. Door het dramatische verlies van de PvdA, hebben beide elite partijen zetels van de verliezer afgesnoept zodat hun aanhang ook in Dukenburg gestegen is. Toch blijft het aantal D66 en vooral de GroenLinks stemmers ver onder het Nijmeegse gemiddelde. De Partij van de Dieren kreeg meer Dukenburgse stemmen in overeenkomst met het stadsgemiddelde. Opmerkelijk is ook dat gedurende vele jaren de PvdA een leidende positie had in Dukenburg. Deze positie is de laatste jaren geheel ingenomen door de SP die in Dukenburg zeer sterk steeg en in enkele wijken bijna een kwart van het aantal stemmen scoorde. Het Dukenburgse gemiddelde voor SP ligt dan ook boven het stadsgemiddelde. Het CDA heeft zijn positie in Dukenburg betrekkelijk kunnen handhaven maar na 2010 daalde het aantal stemmen voor deze partij sterk maar minder dan in Nijmegen stad. De CDDA aanhang in onze wijk ligt nog steeds boven het stadsgemiddelde. Een zorgelijk punt is de opkomst van de PVV, hetgeen op onvrede wijst in on s stadsdeel. Ik wijs U er op dat al eerder ook de lijst van Fortuin in sommige wijken een grote aanhang genoot. Een grote verrassing is deze PVV-winst in onze wijk dus niet.
Percentages van het totaal aantal geldige stemmen, per partij vanaf 1986.
DUKENBURG
Partij | 1986 | 1989 | 1994 | 1998 | 2002 | 2003 | 2006 | 2010 | 2012 | 2017 |
CDA | 17 | 14 | 21 | 20 | 18 | 9 | 8 | 5 | ||
PvdA | 26 | 36 | 19 | 33 | 27 | 27 | 34 | 7 | ||
VVD | 14 | 17 | 10 | 9 | 8 | 10 | 13 | 12 | ||
SP | 5 | 8 | 11 | 13 | 19 | 16 | 18 | 18 | ||
GL | 5 | 10 | 11 | 9 | 5 | 3 | 3 | 13 | ||
D66 | 7 | 10 | 6 | 5 | 2 | 7 | 7 | 12 | ||
ChrU | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 2 | 1 | 2 | ||
SGP | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
LPF / Lijst 5 Fortuyn | 18 | 5 | ||||||||
PVV | 5 | 18 | 12 | 18 | ||||||
PvdDieren | 2 | 2 | 2 | 4 | ||||||
50+ | 2 | 3 | ||||||||
DENK | 3 | |||||||||
FvD | 2 |
STEMGEDRAG AFZONDERLIJKE DUKENBURGSE WIJKEN
De wijken in Dukenburg hebben allemaal een eigen sociaaleconomische structuur. Vandaar dat in de verschillende Dukenburgse wijken opmerkelijke verschillen bestaan wat kiezersgunst. Het stem gedrag bij een van de stembureaus van de Weezenhof toont een linksige middenstands karakter met veel D66- en VVD-stemmers, ver boven het wijkgemiddelde. Een zelfde trend zie je ook enigermate in Lankforst. In de overige wijken was vooral de PvdA tot voor kort de grote favoriet. Nu heeft de SP veel ex-PvdA’ers in haar gelederen opgenomen. Bij de laatste verkiezing is er een dramatische wending bij de PvdA-aanhang gekomen waarvan o.a. ook de PVV flink heeft geprofiteerd. Het zelfde geldt waarschijnlijk ook voor D66 en GroenLinks. In vrijwel alle wijken scoort de SP hoog met uitzondering in de Weezenhof. Merk ook op dat Denk vooral in Aldenhof en de Meijhorst scoort, Wellicht dat de situering van de Moskee hier een rol speelt. Meijhorst heeft bovendien veel burgers met een buitenlande achtergrond. In beide wijken scoort Denk dus evenveel als het CDA. Een teken des tijds. Het CDA in Malvert krijgt al jaren de hoogste percentages in onze wijk. Wellicht dat veel bewoners van de Orangerie op deze partij stemmen.
Stemmen% Tweede Kamerverkiezingen 2017 per stembureau
Stembureau | VVD | PvdA | PVV | SP | CDA | D66 | Christen Unie | Groen Links | Partij voor de Dieren | 50Plus | DENK | Forum voor Democratie |
Tolhuis | 13 | 15 | 20 | 17 | 7 | 11 | 1 | 15 | 3 | 3 | 1 | 2 |
Zwanenveld (bibliotheek) | 10 | 6 | 20 | 18 | 7 | 11 | 1 | 14 | 4 | 4 | 2 | 2 |
Zwanenveld (school) | 9 | 6 | 20 | 19 | 7 | 14 | 2 | 13 | 4 | 4 | 1 | 2 |
Zwanenveld (Leuvenshof) | 8 | 6 | 33 | 22 | 4 | 7 | 1 | 8 | 4 | 4 | 1 | 2 |
Meijhorst (school) | 10 | 6 | 14 | 20 | 6 | 10 | 2 | 14 | 3 | 1 | 10 | 1 |
Meijhorst (wijkcentrum) | 11 | 8 | 16 | 18 | 9 | 11 | 2 | 13 | 3 | 4 | 2 | 2 |
Lankforst | 14 | 7 | 15 | 17 | 7 | 13 | 2 | 13 | 5 | 4 | 2 | 1 |
Aldenhof | 11 | 7 | 19 | 18 | 7 | 10 | 1 | 11 | 3 | 4 | 7 | 2 |
Malvert | 9 | 5 | 20 | 19 | 11 | 10 | 1 | 12 | 2 | 3 | 4 | 1 |
Weezenhof (school) | 19 | 8 | 7 | 12 | 10 | 19 | 2 | 14 | 4 | 2 | 0 | 2 |
Weezenhof (Dageraad) | 18 | 8 | 13 | 13 | 9 | 14 | 2 | 14 | 4 | 3 | 0 | 1 |
Dukenburg 2017 | 12 | 7 | 18 | 18 | 8 | 12 | 2 | 13 | 4 | 3 | 3 | 2 |
Dukenburg 2012 | 13 | 34 | 12 | 18 | 5 | 7 | 1 | 3 | 2 | 2 | 0 | 0 |
Nijmegen 2017 | 14 | 6 | 10 | 11 | 7 | 20 | 1 | 20 | 5 | 2 | 2 | 1 |
Nijmegen 2012 | 16 | 32 | 7 | 15 | 5 | 13 | 1 | 6 | 2 | 1 | 0 | 0 |
Nederland 2017 | 21 | 6 | 13 | 9 | 12 | 12 | 3 | 9 | 3 | 3 | 2 | 2 |
Nederland 2012 | 27 | 25 | 10 | 10 | 9 | 8 | 2 | 2 | 2 | 2 | 0 | 0 |
Stemmen% Tweede Kamerverkiezingen 2012 per stembureau
Stembureau | VVD | PvdA | PVV | CDA | SP | D66 | Groen Links | Christen Unie | Partij voor de Dieren | 50Plus |
Tolhuis | 15 | 36 | 9 | 6 | 19 | 7 | 4 | 1 | 2 | 2 |
Zwanenveld | 12 | 30 | 16 | 4 | 20 | 8 | 3 | 2 | 2 | 3 |
Meijhorst | 9 | 38 | 11 | 5 | 21 | 7 | 2 | 2 | 2 | 3 |
Lankforst | 15 | 32 | 10 | 5 | 15 | 6 | 3 | 2 | 2 | 2 |
Aldenhof | 14 | 38 | 14 | 3 | 19 | 4 | 2 | 1 | 2 | 2 |
Malvert | 10 | 34 | 16 | 8 | 20 | 4 | 2 | 1 | 2 | 4 |
Weezenhof | 21 | 29 | 5 | 7 | 12 | 13 | 5 | 2 | 2 | 2 |
Dukenburg 2012 | 13 | 34 | 12 | 5 | 18 | 7 | 3 | 1 | 2 | 2 |
Dukenburg 2010 | 10 | 27 | 18 | 9 | 16 | 7 | 9 | 2 | 2 | 0 |
Dukenburg 2006 | 8 | 27 | 5 | 18 | 29 | 2 | 5 | 0 | 0 | 0 |
Nijmegen 2012 | 16 | 32 | 7 | 5 | 15 | 13 | 6 | 1 | 2 | 1 |
Nijmegen 2010 | 10 | 27 | 18 | 9 | 16 | 7 | 9 | 3 | 2 | 0 |
Nederland 2012 | 27 | 25 | 10 | 9 | 10 | 8 | 2 | 3 | 2 | 2 |
Stemmen% Tweede Kamerverkiezingen 2010 per stembureau
Stembureau | CDA | PvdA | SP | VVD | PVV | Groen Links | Christen Unie | D66 |
Tolhuis | 10 | 28 | 16 | 10 | 19 | 10 | 1 | 6 |
Zwanenveld | 7 | 25 | 18 | 10 | 23 | 7 | 1 | 7 |
Meijhorst | 9 | 32 | 18 | 7 | 17 | 10 | 2 | 5 |
Lankforst | 8 | 26 | 19 | 11 | 17 | 9 | 1 | 8 |
Aldenhof | 9 | 31 | 16 | 11 | 21 | 7 | 1 | 4 |
Malvert | 10 | 28 | 17 | 8 | 22 | 7 | 2 | 5 |
Weezenhof | 11 | 24 | 12 | 15 | 10 | 11 | 2 | 10 |
Dukenburg 2010 | 9 | 27 | 16 | 10 | 18 | 9 | 2 | 7 |
Dukenburg 2006 | 18 | 27 | 29 | 8 | 5 | 5 | 2 | 2 |
Dukenburg Gem.Raad 2010 | 9 | 21 | 17 | 9 | 0 | 12 | 2 | 9 |
Nijmegen | 8 | 25 | 13 | 13 | 11 | 14 | 1 | 11 |
Nederland | 14 | 20 | 10 | 20 | 16 | 7 | 3 | 7 |
UITSLAGEN GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN
Tenslotte nog een beeld van de gemeente raadverkiezingen van de laatste 10 jaar. Allereerst valt op dat de opkomst van Dukenburgse burgers bij de gemeenteraadverkiezingen gering is. Het aantal uitgebrachte stemmen in het wat stembureaus ligt tussen de 300 en 400. Alleen Weezenhof school trok ruim 1100 kiezers. Dit kan een wat vertekend beeld van de werkelijke Dukenburgse politieke opvattingen geven. Deze lage opkomst geldt voor bijna alle Dukenburgse stembureaus met uitzondering van de Weezenhof met een opkomstpercentage dat rond de 80% bij de laatste gemeenteraadsverkiezing lag. De totale opkomst bij dit ene bureau gelijk is aan de som van alle kiezers in drie andere stembureaus. Je vraagt je af waarom zo weinig belangstelling voor de politiek is in heel wat Dukenburgse wijken. Kan het mogelijk zijn dat veel kiezers zich niet meer in de grote stedelijke partijfracties herkennen? Daarvoor zijn ook andere aanwijzingen.
Globaal wijkt het spectrum van de gemeenteraad verkiezingen wat de grote partijen betreft niet veel af van die van de Tweede kamer verkiezingen. In tegenstelling tot andere steden hadden sommige partijen (Fortuyn, LPF) hier weinig kans om een kieslijst samen te stellen. Wel zijn er 3 kleine plaatselijk partijen die naast de grote partijen tot voor kort slechts een marginale kiezersgunst trokken. Een belangrijk punt bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen 2014 was dat deze plaatselijke partijen meer belangstelling bij de Dukenburgse kiezers genoten waarbij in wijken zoals Zwaneveld, Meijhorst, Aldenhof (wijken met een lage opkomst) deze partijen boven het stadsgemiddelde scoorden. Bij deze verkiezing wonnen het CDA, de VVD, de stadspartij, Nijmegen gewoon en de Nijmeegse fractie in Dukenburg ongeveer allemaal een gelijk aantal zetels, zo rond 8%. Dus maar 2% minder dan de PvdA en Groen Links. Deze Nijmeegse partijen scoorden in Dukenburg dus beter dan in de binnenstad. Kan het zijn dat in ons stadsdelen dit een teken is van weerstand tegen het gebruikelijke politieke bestel zoals we eerder suggereerden. Wanneer deze trend zich volgende zou doorzetten dan kan het politieke landschap van Dukenburg wel eens wat anders gaan uitzien.
Stemmen% Gemeenteraadsverkiezingen 2014 per stembureau
Stembureau | Groen Links | PvdA | D66 | SP | VVD | CDA | VSP | Gewoon Nijmegen | Nijmeegse Fractie |
Tolhuis | 11 | 7 | 12 | 26 | 8 | 7 | 7 | 8 | 7 |
Zwanenveld | 9 | 9 | 11 | 33 | 8 | 5 | 7 | 11 | 5 |
Meijhorst | 9 | 15 | 9 | 31 | 5 | 5 | 11 | 7 | 8 |
Lankforst | 10 | 12 | 11 | 34 | 8 | 5 | 6 | 6 | 6 |
Aldenhof | 8 | 11 | 8 | 27 | 7 | 8 | 10 | 12 | 7 |
Malvert | 9 | 12 | 7 | 29 | 4 | 10 | 10 | 9 | 7 |
Weezenhof | 12 | 11 | 15 | 21 | 15 | 7 | 7 | 5 | 5 |
Dukenburg | 10 | 11 | 10 | 28 | 8 | 7 | 8 | 8 | 6 |
Nijmegen | 18 | 11 | 18 | 19 | 11 | 5 | 4 | 5 | 5 |
Stemmen% Gemeenteraadsverkiezingen 2010 per stembureau
Stembureau | PvdA | SP | Groen Links | CDA | VVD | D66 | VSP | Stadspartij Nijmegen NU | Gewoon Nijmegen | Rest |
Tolhuis | 22 | 17 | 17 | 9 | 10 | 8 | 5 | 5 | 6 | 4 |
Zwanenveld | 18 | 22 | 11 | 7 | 9 | 10 | 8 | 6 | 9 | 4 |
Meijhorst | 26 | 18 | 12 | 8 | 5 | 8 | 10 | 5 | 6 | 5 |
Lankforst | 19 | 17 | 11 | 9 | 10 | 10 | 9 | 3 | 5 | 6 |
Aldenhof | 23 | 16 | 12 | 8 | 11 | 7 | 9 | 5 | 8 | 5 |
Malvert | 25 | 14 | 9 | 13 | 7 | 6 | 12 | 4 | 6 | 4 |
Weezenhof | 16 | 13 | 16 | 10 | 13 | 14 | 9 | 3 | 4 | 4 |
Dukenburg | 21 | 17 | 12 | 9 | 9 | 9 | 9 | 4 | 6 | 4 |
Nijmegen | 18 | 12 | 19 | 8 | 10 | 15 | 5 | 4 | 5 | 4 |
Verkiezingsuitslagen Dukenburgse wijken voor 2010
2006 | CDA | PVDA | VVD | SP | GRL | D66 | CU | DIER | WILB | |
Tolhuis | 18 | 27 | 9 | 30 | 7 | 1 | 2 | 2 | 5 | |
Zwanenveld/Lankforst | 16 | 27 | 8 | 32 | 5 | 2 | 2 | 2 | 6 | |
Meijhorst | 15 | 33 | 7 | 30 | 5 | 2 | 2 | 2 | 4 | |
Aldenhof | 17 | 25 | 7 | 32 | 4 | 2 | 2 | 1 | 6 | |
Malvert | 20 | 33 | 5 | 27 | 3 | 1 | 2 | 3 | 6 | |
Weezenhof | 22 | 24 | 12 | 21 | 8 | 4 | 2 | 2 | 4 | |
Dukenburg | 18 | 27 | 8 | 29 | 5 | 2 | 2 | 2 | 5 | |
2003 | CDA | LPF | VVD | PVDA | GRL | SP | D66 | |||
Meijhorst | 20 | 5 | 8 | 38 | 9 | 15 | 3 | |||
Malvert | 26 | 8 | 8 | 39 | 5 | 10 | 2 | |||
Lankforst | 24 | 4 | 11 | 33 | 9 | 13 | 5 | |||
Aldenhof | 23 | 7 | 11 | 36 | 7 | 12 | 5 | |||
Weezenhof | 19 | 7 | 13w | 34 | 6 | 13 | 6 | |||
Zwanenveld | 18 | 5 | 11 | 38 | 7 | 15 | 4 | |||
Tolhuis | 19 | 5 | 12 | 36 | 9 | 14 | 1 | |||
Dukenburg | 21 | 6 | 11 | 35 | 7 | 13 | 4 | |||
2002 | [PvdA | VVD | CDA | D66 | GRL | SP | CU | LPF | |
Zwanenveld/Lankforst | 19 | 10 | 19 | 6 | 9 | 11 | 1 | 20 | |
Tolhuis | 21 | 10 | 18 | 6 | 10 | 13 | 1 | 16 | |
Meijhorst | 22 | 8 | 21 | 4 | 13 | 13 | 1 | 16 | |
Aldenhof | 19 | 9 | 19 | 5 | 16 | 10 | 1 | 21 | |
Malvert | 21 | 7 | 25 | 2 | 12 | 11 | 1 | 22 | |
Weezenhof | 17 | 13 | 24 | 8 | 11 | 11 | 1 | 13 | |
Dukenburg | 19 | 10 | 21 | 6 | 11 | 11 | 1 | 18 |
1998 | CDA | PVDA | VVD | GRL | SP | D66 |
Tolhuis | 12 | 36 | 18 | 13 | 8 | 11 |
Zwanenveld/Lankforst | 13 | 25 | 19 | 11 | 10 | 9 |
Meijhorst | 13 | 41 | 16 | 11 | 7 | 9 |
Aldenhof | 13 | 38 | 18 | 10 | 8 | 8 |
Malvert | 18 | 43 | 15 | 7 | 8 | 6 |
Weezenhof | 14 | 28 | 24 | 10 | 4 | 16 |
Dukenburg | 14 | 37 | 18 | 10 | 8 | 10 |
1994 | CDA | PVDA | VVD | GRL | SP | D66 |
Tolhuis | 16 | 28 | 15 | 6 | 4 | 23 |
Zwanenveld/Lankforst | 15 | 19 | 13 | 5 | 6 | 20 |
Meijhorst | 18 | 31 | 12 | 18 | 7 | 19 |
Aldenhof | 16 | 27 | 14 | 3 | 7 | 18 |
Malvert | 21 | 32 | 10 | 4 | 4 | 19 |
Weezenhof | 14 | 28 | 20 | 15 | 2 | 27 |
Dukenburg | 18 | 29 | 14 | 5 | 5 | 28 |
1989 | [PvdA | VVD | CDA | D66 | GRL | SP | CU | JanM | |
Zwanenveld | ↓ | = | ↑ | ↓ | |||||
Tolhuis | 1080 | = | 8% | ↑ | ↓ | ||||
Meijhorst | ↓ | = | ↑ | ↓ | |||||
Aldenhof | 800 | = | ↑ | ↓ | |||||
Malvert | ↓ | -= | ↑ | ↓ | |||||
Weezenhof | 383 | = | 370 | 186 | ↓ | ||||
Lankforst | ↓ | = | ↑ | ↑ | ↓ |
Aanvulling 1989 verkiezing: Janmaat totaal ongeveer 100 stemmen in Dukenburg; D66 neemt voor een deel de positie van de VVD in; CDA scoort lage maar stabiele aantallen. SP neemt gestaag toe. PvdA verliesst tenkoste van de SP en GrL (zie Tolhuis). D66 is sterk in de Weezenhof maar ook in Lankforst
Aantal stemmen:
1985 | CDA | PVDA | VVD | SP | D66 |
Tolhuis | 658 | 1083 | 327 | 29 | 138 |
Lankforst | 328 | 334 | 163 | 8 | 66 |
Meijhorst | 591 | 486 | 143 | 13 | 115 |
Aldenhof | 523 | 973 | 238 | 12 | 138 |
Malvert | 805 | 943 | 92 | 11 | 154 |
Weezenhof | 928 | 9r42 | 546 | 18 | 269 |
Zwanenveld | 772 | 1845 | 365 | 51 | 164 |